Dzieci z ukraińskiej pieczy zastępczej, które niemal 2 lata temu trafiły pod opiekę SOS Wiosek Dziecięcych w Polsce, nie spodziewały się, że ich pobyt będzie trwał tak długo. W kraśnickiej wiosce SOS przebywa aktualnie 15 dzieci, w tym z Ługańska i wciąż nic nie zapowiada ich szybkiego powrotu. To m.in. dla nich, ale także dla polskich dzieci z wioski SOS, rodzin w kryzysie i dla wszystkich dzieci z pieczy zastępczej z terenu powiatu kraśnickiego stowarzyszenie rozwija specjalistyczną pomoc o nowo powstały ogród sensoryczny - miejsce, które pobudzając wszystkie zmysły, kojąco uzupełnia terapię ogólnorozwojową.
Namiastka domowego ogniska
Dzieci z ukraińskiej pieczy zastępczej, które trafiły pod skrzydła stowarzyszenia, już przed inwazją rosyjską na Ukrainę i zaostrzeniem trwającego w Donbasie od 2014 r. konfliktu były po trudnych przeżyciach, w trakcie terapii. Wojna stała się dla nich dodatkowym, makabrycznym doświadczeniem – wyrwane ze znanej, oswojonej rzeczywistości, znalazły się nagle w obcym kraju.
– Wojna zaskoczyła dzieci i ich opiekunów. Nie zdążyli nawet zabrać potrzebnych rzeczy z domu. Odebraliśmy ich spod granicy wycieńczonych, z małymi bagażami, bez podstawowych produktów i dachu nad głową. Jedyne, czego wówczas potrzebowali, to spokoju i ciepłego, bezpiecznego schronienia. Z czasem, gdy udało się zaspokoić ich podstawowe potrzeby, w tym materialne i medyczne, rozpoczęliśmy pracę psychologiczną. Tu zbawienne okazało się Centrum Specjalistyczne SOS, które zapewniło dzieciom potrzebną pomoc na terenie wioski. Dzięki mobilizacji całego stowarzyszenia i pomocy darczyńców, ich stan się polepszył, dalej jednak wiele z nich odczuwa lęk oraz silną tęsknotę za swoim domem i życiem pozostawionym w Ukrainie – opowiada Natalia Herasymenko, pracowniczka socjalna, odpowiedzialna za grupę ukraińskich beneficjentów programu SOS Kraśnik.
Dziś do tych wszystkich działań z obszaru wsparcia psychologicznego i psychospołecznego dołącza ogród sensoryczny. Ogród podzielony jest na kilka stref zmysłów, angażując percepcję na wielu poziomach. Dla dzieci przygotowano m.in. strefę dźwiękową z instrumentami oraz szumem kaskady wodnej, przestrzeń hortiterapii z grządkami do samodzielnej uprawy, ścieżkę sensoryczną z różnymi rodzajami nawierzchni czy park linowy. Wszystko to, przy odpowiednim wykorzystaniu elementów terapii, będzie uspokajać oraz wspierać długą i niełatwą drogę w pracy z traumami i trudnymi doświadczeniami.
Ogród powstał dzięki wsparciu finansowemu otrzymanemu od naszego partnera BMW Group.
Park linowy w ogrodzie sensorycznym
Zmysły jako forma terapii
Forma ogrodu jako uzupełnienia terapii specjalistycznej została wybrana ze względu na jej szeroki potencjał terapeutyczny i wielofunkcyjność. Będzie to miejsce sprzyjające integracji dzieci polskich i ukraińskich, ale także całej społeczności z powiatu kraśnickiego, Najważniejsze zadanie ogrodu to jednak rzeczywista, skuteczna terapia.
- Ogród będzie uzupełnieniem działającego tuż obok Centrum Specjalistycznego SOS, gdzie na co dzień dzieci korzystają z darmowego wsparcia m.in. psychologa, logopedy, rehabilitanta czy terapii integracji sensorycznej. Nasi specjaliści wiedzą jak te pozornie zwyczajne przedmioty, które znalazły się w ogrodzie sensorycznym, wykorzystać w codziennej pracy z dziećmi, by prowadzone terapie przynosiły jeszcze lepsze efekty – mówi Dariusz Krysiak dyrektor Programu SOS Wiosek Dziecięcych w Kraśniku.
Elżbieta Jata, koordynatorka Centrum Specjalistycznego SOS oraz psycholog w SOS Wiosce Dziecięcej wyjaśnia, że terapia sensoryczna na świeżym powietrzu to metoda zyskująca coraz większe uznanie. - To sprawdzona i coraz popularniejsza na świecie metoda terapii poprzez powrót do natury i pracę na zewnątrz. Głównym założeniem ogrodu sensorycznego jest oddziaływanie na wiele zmysłów jednocześnie. Osiągnęliśmy to dzięki stworzeniu wielu stref, generujących rozmaite bodźce – im więcej z nich działa na dziecko, tym lepiej się ono rozwija. Sadzenie roślin pozwala na obcowanie z przyrodą, a obserwowanie ich cyklu życia i zbieranie plonów pozwala rozumieć otaczający nas świat. Spacerując bosą stopą po ścieżce sensorycznej, pobudzane są receptory odpowiadające m.in. za prawidłowe krążenie. Z kolei w mini parku liniowym dzieci, które mają problemy z równowagą, mogą pracować nad swoją motoryką – tłumaczy.
Dla kogo?
Ogród sensoryczny powstał z myślą o polskich i ukraińskich dzieciach z doświadczeniem traumy i zaburzeniami neurorozwojowymi. Korzystać z niego będą mogli zatem wszyscy podopieczni wioski SOS, dzieci z rodzin w kryzysie, rodzinnej pieczy zastępczej i domów dziecka z powiatu kraśnickiego, a także każdy, kto będzie chciał odwiedzić tę wyjątkową przestrzeń! Inkluzywny charakter ogrodu tworzy przez to świetną możliwość do lokalnej integracji sąsiedzkiej.
„Pomóż dzieciom, które cierpią przez wojnę”
Po upływie blisko dwóch lat od wybuchu pełnoskalowej wojny w Ukrainie, stało się jasne, że nasi goście z terenów objętych konfliktem zostaną w Polsce na dłużej. Z pomocy SOS Wiosek Dziecięcych skorzystało, bądź nadal korzysta, blisko 5000 osób z Ukrainy, a 99 dzieci dalej mieszka razem ze swoimi opiekunami w wioskach SOS. Rodziny i dzieci, które wspiera stowarzyszenie bardzo chciałyby wrócić do swoich domów, jednak na ten moment nie mają dokąd wrócić.
W działaniach humanitarnych i pomocowych skierowanych do ukraińskich uchodźców Stowarzyszenie SOS Wioski Dziecięce koncentruje się na wsparciu długoterminowym. Projekty realizowane z organizacjami partnerskimi oraz samodzielnie obejmują m.in. program medyczny dla ukraińskich dzieci, wyjazdy wypoczynkowo-terapeutyczne dla półsierot wojennych z Ukrainy, doraźne wsparcie psychologiczne i terapeutyczne oraz rozszerzanie sieci Centrów Specjalistycznych SOS, w których dzieci otrzymują cały pakiet darmowych usług z obszaru zdrowia psychicznego, integracji sensorycznej i rehabilitacji. Od teraz, także ogród sensoryczny będzie wsparciem dla dzieci w procesach terapeutycznych, a także z doświadczeniem wojennym.
By zebrać niezbędne fundusze pozwalające na realizację projektów, stowarzyszenie prowadzi kampanię „Pomóż dzieciom, które cierpią przez wojnę”.
– Mamy świadomość, że goście z Ukrainy zostaną z nami na dłużej. Przed nami mnóstwo pracy, aby zapewnić im kompleksową pomoc nie na chwilę, lecz trwającą całe lata. Zależy nam, żeby wprowadzane rozwiązania były dostępne zarówno dla ukraińskich, jak i polskich beneficjentów naszych programów. To trudna, ale możliwa do realizacji misja. Mamy, nadzieję, że dzięki pomocy naszych darczyńców będziemy mogli ją realizować, a zasięg specjalistycznego wsparcia będzie się rozszerzał na całą Polskę – mówi dyrektor krajowa Stowarzyszenia SOS Wioski Dziecięce w Polsce, dr Aleksandra Granada.
Kampanię „Pomóż dzieciom, które cierpią przez wojnę” można wesprzeć przekazując darowiznę w dowolnej kwocie za pośrednictwem https://sosdzieciukrainy.wioskisos.org/.
***
Stowarzyszenie SOS Wioski Dziecięce w Polsce od 1984 roku pomaga dzieciom porzuconym, opuszczonym, zagrożonym utratą opieki rodziców. Jest częścią organizacji SOS Children’s Villages, obecnej w 137 krajach świata. W Polsce działają 4 Wioski SOS, gdzie dzieci pozbawione opieki rodziców biologicznych znajdują ciepły, kochający dom. Jednocześnie stowarzyszenie rozwija działania profilaktyczne w ramach Programu „SOS Rodzinie”, którego celem jest ochrona przed utratą rodziców i zapewnienie kompleksowego wsparcia rodzinom w kryzysie.
Przez cały 2022 rok z pomocy Programów SOS skorzystało 2417 polskich beneficjentów, w tym 1550 dzieci i młodzieży – 366 w opiece zastępczej oraz 1184 w Programie „SOS Rodzinie”. Oprócz tego, stowarzyszenie pomogło 5 tysiącom osób w Kamerunie i Zimbabwe, a 2215 ukraińskich uchodźców wojennych – głównie dzieci z pieczy zastępczej i ich opiekunowie – otrzymało niezbędną pomoc w relokacji, wsparciu prawnym i psychologicznym.